Birçok kişi banyosunu tertemiz tutmakla gurur duysa da, uzmanlara göre yaygın bir temizlik alışkanlığı sağlığınızı tehlikeye atıyor olabilir. Günlük hayatta sıkça kullanılan bazı banyo temizlik ürünleri, düşündüğünüzden çok daha ciddi riskler taşıyor.
2. GÖRÜNMEZ TEHLİKE: TEMİZLİK ÜRÜNLERİNDEKİ KİMYASALLAR
Temizlik uzmanları, bazı temizlik ürünlerinde yer alan formaldehit, ftalatlar ve uçucu organik bileşikler (VOC) gibi kimyasalların, iç mekân hava kirliliğine önemli ölçüde katkıda bulunduğunu belirtiyor.
Amerikan Çevre Koruma Ajansı (EPA), bu tür kimyasallara uzun süre maruz kalmanın solunum sorunlarına ve ciddi durumlarda kanser riskine yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Özellikle banyolar gibi kapalı ve havalandırması zayıf alanlarda, bu maddeler havada daha uzun süre kalabiliyor. Bu da temizlik sonrası bile kimyasallara maruziyetin devam etmesine neden oluyor.
FORMALDEHİT: SESSİZ AMA GÜÇLÜ BİR TEHDİT
Formaldehit, bazı dezenfektanlar ve oda spreylerinde bulunan bir kimyasal.
Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI) bu maddeyi insanlarda kansere yol açabilen (kanserojen) bir bileşik olarak sınıflandırıyor.
Uzun süreli ve yüksek düzeyde maruziyetin, özellikle burun boşluğu, sinüsler ve nazofarinks kanseri gibi nadir tümörlerle bağlantılı olduğu belirtiliyor. Formaldehitin yalnızca temizlik ürünlerinde değil, aynı zamanda sigara dumanında, yemek pişirirken oluşan gazlarda ve bazı yapı malzemelerinde de bulunduğu biliniyor. Uzmanlar, kısa süreli maruziyetin ciddi bir risk oluşturmadığını ancak "yıllar süren maruziyetin burun tümörleri ve lösemi riskini artırabileceğini" vurguluyor.
FTALATLAR VE VOC'LER DE RİSK LİSTESİNDE
Formaldehit kadar bilinen bir diğer tehlike ise ftalatlar. Genellikle kokulu ürünlerde kullanılan ftalatların hormon dengesini bozabileceği ve çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkili olabileceği belirtiliyor. Uçucu organik bileşikler (VOC'ler) ise baş ağrısı, solunum güçlüğü ve uzun vadede kronik sağlık problemleri yaratabiliyor. NCI verilerine göre, yüksek düzeyde formaldehite maruz kalan endüstri çalışanlarında miyeloid lösemi ve nadir kanser türleri daha sık görülüyor. Uzmanlar, bu kimyasalların düşük seviyelerde çevrede doğal olarak bulunsa da banyo gibi kapalı alanlarda birikmesinin sağlık açısından riskli olduğunu söylüyor.
HANGİ İÇERİKLERE DİKKAT EDİLMELİ?
Uzmanlar, formaldehit salınımı yapabilen koruyuculara da dikkat çekiyor.
Bu maddeler arasında quaternium-15, DMDM hydantoin, imidazolidinyl urea, diazolidinyl urea, polyoxymethylene urea, sodium hydroxymethylglycinate, bromopol ve glyoxal yer alıyor. Bu nedenle temizlik ürünü seçerken "formaldehit içermeyen" etiketli ürünleri tercih etmek, kimyasal maruziyeti önemli ölçüde azaltabiliyor.
DOĞAL ALTERNATİFLERLE DAHA GÜVENLİ TEMİZLİK
Uzmanlar, hem sağlığınızı hem de evinizin havasını korumak için doğal ve toksik olmayan alternatiflere yönelmenizi öneriyor.
Sirke ve karbonat gibi malzemeler, hem etkili temizlik sağlıyor hem de zararlı gaz salınımı yapmıyor.
Ayrıca temizlik sonrası tüm yüzeyleri nemli bir bezle silmek, ürün kalıntılarını uzaklaştırarak daha güvenli bir ortam yaratıyor.
Temizlik sırasında dikkat edilmesi gerekenler
Uzmanlara göre, temizlik sırasında doğru havalandırma da en az ürün seçimi kadar önemli.
Banyo temizliği yaparken şu adımların uygulanması öneriliyor:
- Pencereleri açın ve egzoz fanlarını çalıştırın.
- Kapıları açık tutarak hava akışını artırın.
- Güçlü kimyasallar kullanıyorsanız ara vererek temizliğe devam edin.
- Temizlik sonrasında en az 30 dakika boyunca alanı havalandırın.
- Uzmanlar, "İnsanlar çoğu zaman, sıradan temizlik ürünlerinin içinde gizlenen tehlikelerin farkında olmuyor. Ancak formaldehit ve VOC'ler gibi maddeler kapalı alanlarda birikerek ciddi riskler oluşturabilir," diyor. Sözcü ayrıca, "Bu kimyasallar sadece temizlik sırasında değil, sonrasında da havada kalabiliyor. Düzenli temizlik rutininiz farkında olmadan bir sağlık tehdidine dönüşebilir," uyarısında bulunuyor.
-
KÜÇÜK DEĞİŞİKLİKLERLE BÜYÜK FARK YARATMAK MÜMKÜN
Uzmanlar, "Kullandığımız ürünler kadar, nefes aldığımız havanın da sağlığımız üzerinde etkili olduğunu unutmamak gerekir," diyerek temizlik alışkanlıklarında küçük ama etkili değişiklikler yapılması gerektiğini vurguluyor. Beyaz sirke, karbonat ve limon suyu gibi doğal bileşenlerle yapılan temizlik karışımları, hem yüzeylerde mikrop oluşumunu önlüyor hem de zararlı kimyasal kalıntı bırakmıyor. Uzun vadede bu tür alışkanlıklar, evinizdeki hava kalitesini artırarak daha sağlıklı bir yaşam alanı oluşturmanıza yardımcı olabilir.